‘De buren van Lage Weide hebben kennis genomen van de brief die Energie U vlak voor de Raadsvergadering van 8 december 2011 naar de raadsleden heeft gestuurd. De coöperatie van belanghebbende burgers en ondernemers (of heet dit gewoon: bedrijf?) is zenuwachtig geworden van het bericht dat een van de oppositiepartijen zijn keuze al heeft bepaald. De VVD wil geen 8-14 ‘giga-molens’ op Lage Weide neerzetten. De maatschappelijke voordelen wegen niet op tegen de nadelen.
Elk bedrijf, iedere burger of belangengroep mag brieven sturen aan de Raad. Toch is het opmerkelijk dat de organisatie die zegt door het College gevraagd te zijn het voorstel uit te werken, op deze manier het democratische debat beïnvloedt. Even vreemd is hoe Energie U zich uitlaat over de omwonenden die zich tegen de plannen keren omdat hun leefomgeving wordt aangetast. Saillant detail: het aantal bezorgde bewoners is op deze site in pakweg drie weken tijd gestegen tot het dubbele aantal van de leden van Energie U.
Zoals op Energie-U informatieavonden die we bezocht hebben, worden feiten en beweringen onvoldoende onderbouwd. Toch vinden ‘de buren’ (BvLW) het nu niet het aangewezen tijdstip om op de inhoud van de brief in te gaan. We gebruiken de komende maand om standpunten verder uit te diepen met feiten en analyses, en zullen deze als we dat nodig vinden onder de aandacht brengen van omwonenden, politici en andere belanghebbenden.’
Hier de volledige brief van Energie-U:
Aan: De raadsleden van gemeente Utrecht
Datum:
Onderwerp: Windenergie op Lage WeideBeste raadsleden
In januari praat de commissie Stad en Ruimte over het besluit om Energie-U te faciliteren bij het ontwikkelen van een windpark op Lage Weide. Voor sommige omwonenden werd met dit besluit plotseling duidelijk dat er sprake kon zijn van een windpark op Lage Weide. Een groep omwonenden heeft zich ondertussen verenigd in de “Buren van Lage Weide”, een organisatie die mensen verbindt die zich zorgen maken over het geluid vanaf Lage Weide, over hun uitzicht en over de waarde van hun woningen. De VVD heeft nu een motie ingediend die ervoor pleit om meteen te stoppen met de verdere planontwikkeling voor windenergie op Lage Weide.
Het zal jullie niet verbazen dat Energie-U dat geen goed idee vindt. We zouden graag de kans krijgen om te laten zien dat een windpark op Lage Weide mogelijk is, een bijdrage kan leveren aan de doestellingen van de gemeente en dat alles binnen de gestelde randvoorwaarden voor een goed leefklimaat in de omliggende wijken.
Daarbij vinden we het ook belangrijk om nog eens te benadrukken dat Energie-U het plan niet ontwikkelt voor eigen gewin maar op verzoek van de gemeente. Wij zetten ons in voor Utrecht, haar inwoners en bedrijven; die kunnen actief meedoen met het windpark en participeren, door financieel bij te dragen en/of door groene stroom af te nemen. Daarnaast zal eventuele winst voor Energie-U worden geïnvesteerd in andere lokale projecten die duurzaamheid in de omgeving van het windpark bevorderen.
Energie-U heeft de stad iets te bieden en daar is het windpark een belangrijke onderlegger voor.
We willen jullie daarom graag onze overwegingen meegeven.
Besluitvorming over windenergie
De gemeenteraad en het College van B&W hebben al jaren geleden besloten om windenergie in Utrecht te willen onderzoeken en vervolgens om initiatiefnemers voor windenergie te faciliteren[1]. Hoewel het steeds besluiten van het College betrof die deze plannen een stap verder brachten, zijn deze besluiten op verschillende momenten ook in de gemeenteraad besproken.
Dat geldt ook voor het besluit om op Lage Weide als eerste aan de slag te gaan. Dit besluit kon dit voorjaar op breed draagvlak rekenen, zelfs bij de VVD[2]. Energie-U vond dat een goed teken en is vervolgens ingegaan op de uitnodiging van de gemeente om met een plan te komen. We hebben een plan ontwikkeld waarbij het windpark in eigendom van Utrechtse bewoners en bedrijven kon komen en over een lange periode een bijdrage kan leveren aan een schone, economisch sterke en duurzame stad.
[1] Zie de reader voor de RIA van 22 november voor alle besluiten van afgelopen jaren.
[2] Zie de notulen van de vergadering van 8 februari van dit jaar: “ De VVD denkt dat het gebied in Lage Weide een kanslocatie is voor windenergie maar de partij waarschuwt voor consequenties die buurtbewoners kunnen vinden om bezwaar te maken. De heer Van Schie (VVD) denkt dat een van de doelstellingen van Energie U is om windenergie te realiseren. Dit willen ze natuurlijk zelf doen maar als dit niet lukt dan hoopt de VVD dat zij een commerciële partij de ruimte geven”
Bij elk besluit van een gemeente om aan de slag te gaan met windenergie, zit echter ook het feit ingesloten dat er mensen opstaan die moeite hebben met deze plannen.
Het loopt in Utrecht niet anders dan in alle andere gemeenten waar een windpark ontwikkeld wordt.
De belangrijkste vraag bij deze weerstand is of de argumenten achter de weerstand terecht zijn en of er iets aan verwachte hinder gedaan kan worden. Om daarover duidelijkheid te krijgen, moeten we nu niet stoppen, maar juist verder gaan: in de MER worden nl alle aspecten gedegen onderzocht en in beeld gebracht. Zowel de negatieve, als de positieve effecten overigens. Want dat ongeveer 10% van de Utrechtse huishoudens betaalbare groene stroom van zijn eigen windturbine kan krijgen, is een zeer positief resultaat (en zelfs het voornaamste doel) van het windpark, dat we niet moeten vergeten in discussies over de effecten. In de MER wordt de basis gelegd voor zorgvuldige besluitvorming door de gemeenteraad.
In de bijlage bij deze brief en op onze website (www.energie-u.nl) vinden jullie meer informatie over de meest genoemde vragen die we hebben ontvangen, zowel over windenergie in het algemeen als het windpark op lage Weide in het bijzonder.
Geluid
Qua geluid is het niet zo eenvoudig om in deze fase al een uitspraak te doen over de precieze effecten van het windpark. Op zich lijken beide varianten, die nu onderdeel uitmaken van het plan van Energie-U, te voldoen aan alle normen. Maar Zuilen is natuurlijk ook al reeds een met geluid belaste wijk. Daar is Energie-U zich zeer van bewust. Het is echter niet duidelijk of het geluid van het windmolenpark automatisch ook extra bijdraagt aan de geluidshinder in deze wijk. Het is ook denkbaar dat het geluid (wellicht deels) zal wegvallen tegen het achtergrondgeluid van de stad. Veel onderzoeken naar geluid van windturbines kunnen namelijk niet 1 op 1 doorvertaald worden naar de situatie op Lage Weide omdat ze op het platteland op in natuurgebieden zijn uitgevoerd. Daar heb je andere effecten van geluid. Ter verduidelijking: op het platteland hoor je een tractor op ongeveer een kilometer afstand. In Utrecht rijden ook tractoren, maar die zijn, vanwege het achtergrondgeluid, zeker niet hoorbaar op dezelfde afstand.
De MER zal duidelijk maken wat er met het geluid gebeurd en dus ook wat er wel en niet kan. Energie-U is voor alle duidelijkheid ook een voorstander van de door de gemeente voorgestelde onafhankelijke toets door de GGD. Daarbij komen in de MER-onderzoeken ook mogelijkheden naar voren om de eventuele hinder te beperken: door bijvoorbeeld stillere turbines of een aangepaste opstelling.
Kortom, goed onderzoek is nodig om te bepalen wat er gebeurd met het geluid van het windpark en of er aanpassingen nodig zijn om het plan daadwerkelijk te kunnen realiseren.
Zichtbaarheid
Het enige aspect dat nu wel duidelijk is, is dat de windturbines zichtbaar zijn. De totale hoogte van de windturbines, inclusief wieken, is vrijwel gelijk aan de schoorsteen van de huidige NUON-centrale (ong. 150 m). Deze schoorsteen domineert al decennia het landschap van Utrecht-West. Overigens zullen de turbines zeker niet zo dominant aanwezig zijn als op de suggestieve fotocollage in het stadsblad stond. Dan moeten ze of op 100 meter van huizen neergezet worden, iets dat Energie-U zeker niet van plan is.
Concluderend:
Nu stoppen met de voorgenomen procedure, zoals de VVD voorstelt, is besluiten op basis van onderbuikgevoelens en niet op basis van feiten en goed onderzoek naar de (on-)mogelijkheden van de locatie Lage Weide.
Een MER en de ruimtelijke procedure zullen duidelijker maken hoe de positieve en negatieve effecten uitvallen van de mogelijke uitvoeringsvarianten. Uiteindelijk kan de gemeenteraad dan altijd nog, maar dan goed geïnformeerd en gedocumenteerd, een gewogen besluit nemen over de vraag of een windpark op Lage Weide haalbaar en wenselijk is.
Warme groeten, namens alle leden van Energie-U
Saskia Kluit
Bijlage 1
Een paar snelle argumenten bij de VVD-motie:
– de windmolens zonder (rijks)subsidie niet rendabel zullen zijn;
Net als alle andere vormen van energie in Nederland heeft windenergie subsidie nodig. De fossiele sector staat bovenaan bij het ontvangen van subsidie, alleen noemen we het dan anders.
Zie ook het rapport van CE Delft: http://www.ce.nl/publicatie/overheidsingrepen_in_de_energiemarkt/1159
– de windmolens -als ze niet stilstaan- geluid zullen veroorzaken (meer dan bv een weg op gelijke afstand);
Windturbines maken niet meer geluid dan een weg. Het geluid wordt bij gelijke afstand en sterkte gemiddeld als hinderlijker ervaren. Daarom zijn de normen ook strenger voor windturbines dan voor wegverkeer. Zo ligt de nieuwe normwaarde voor wegverkeer op 48 Lden, terwijl de grenswaarde voor windturbines al op maximaal 47 Lden ligt.
– daardoor de hinderlijke overlast in de aangrenzende wijken voor 8% van de omwonenden (en bedrijven) ernstige geluidshinder zou kunnen veroorzaken (binnen de norm);
Dit klinkt heel ernstig, maar wij denken dat dit percentage in de praktijk in een stad als Utrecht veel lager zal liggen want er zijn andere geluidsbronnen die het geluid van de windturbines zullen overstemmen, zoals wegverkeer.
Overigens is het bij windparken een bekend gegeven dat mensen die financieel baat hebben bij het windpark, en dat hoeft niet een groot bedrag te zijn, geen enkele hinder ervaren. Dat suggereert dat er een relatie is tussen de mogelijkheid om betrokken te zijn bij een windpark en de hinder die mensen ervaren.
– de bedrijven op Lage Weide hun ontwikkelpotentieel beperkt zien doordat de milieubelasting (geluid) van de windmolens meetelt als gevestigde bedrijven willen uitbreiden;
Het geluid van een windpark wordt apart beoordeeld van andere activiteiten. De discussie over geluidsruimte op Lage Weide zelf staat dus los van het windpark.
– de waardedaling van honderden woningen binnen de zicht- en geluidszones van het windpark tussen de 10 en 30% zou kunnen zijn;
Er is in Nederland zelden sprake geweest van waardedalingen bij windparken. De redenen bij de zeldzame waardedalingen waren dat het uitzicht van een woning geschaad werd of dat er een slagschaduwvoorziening bij het windpark ontbrak. Bij het windpark op Lage Weide wordt deze laatste voorziening geplaatst (dit betekent dat de windturbine wordt stilgezet bij meer dan 5,7 uur slagschaduw per jaar) en het eerste is ook niet van toepassing omdat de woningen nu uitkijken op een bedrijventerrein categorie 5 met grootschalige industriële activiteiten.
De verandering door het windpark kan ook als positief beoordeeld worden (de waardering van het beeld van windmolens is immers subjectief) in plaats van als vermindering van het uitzicht.
Geluid speelt binnen de wettelijke norm geen rol in relatie tot waardevermindering; Waardevermindering door dat argument betreft woningen die op enkele honderden meters liggen en niet op minimaal 500 meter.
– Deze waardedaling direct optreedt zodra er plannen bekend zijn (dus nu) en daarmee direct de verkoopbaarheid van de woningen afneemt (bijvoorbeeld bij de nieuwe wijk in Op Buuren);
Zie het antwoord hierboven
– Er zeer regelmatig –soms zware- ongelukken gebeuren met windmolens (ijsafzetting, brand, omvallen, afvallende wieken, blikseminslag e.d.);
Dit is stemmingmakerij en onwaar: Windenergie is een van de meest veilige energiesoorten ter wereld. Bij het winnen van kolen vallen jaarlijks vele doden; de schade van oliewinning in zowel Nigeria als Amerika was vorig jaar weer goed zichtbaar in de media. De radioactieve en toxische effecten van uraniumwinning zijn ook evident, om over ongelukken met kerncentrales niet te spreken.
Dat we in Utrecht deze doden en schadelijke effecten niet zien, wil niet zeggen dat ze er niet zijn. En deze zijn dus verbonden aan onze ‘grijs’ stroomverbruik.
Meer specifiek: Bij ijsafzetting wordt de turbine tegenwoordig meteen stilgezet. Afvallende wieken komen zeer zelden voor en zijn te voorkomen door onderhoud, beheer en tijdige sloop. Brand en blikseminslag kwamen met name bij oudere modellen voor en dergelijke ongelukken zijn nu goed te voorkomen door standaard (bliksem) beveiligings- en waarschuwingsystemen.
– Als windmolens stil staan de conventionele gas-centrales snel moeten gaan bijstoken (zeer energie inefficiënt) en er dus geen centrale minder nodig zal zijn door de aanleg van dit windpark;
Gascentrales schakelen elke dag op en af door de dagelijkse fluctuaties in ons energiegebruik. Deze effecten zijn de komende jaren nog vele malen groter dan de fluctuaties die ontstaan door het wel en niet leveren van windparken of zonnepanelen. Tot zeker 20% leveren van de totale elektriciteitsvoorziening ontstaan er geen enkele problemen. Normale fluctuaties ontstaan bijvoorbeeld wanneer we massaal om 7 uur in de ochtend het licht aandoen, of wanneer we naar de wc gaan tijdens de pauze in een voetbalwedstrijd.
Windstroom resulteert daarbij in ~95% vervanging van fossiele stroom omdat de Nederlandse gasgestookte centrales snel regelbaar zijn en dus juist prima in staat zijn de wisselingen in windstroom-aanbod op te kunnen opvangen;
– Het CO2 effect van deze windmolens daardoor waarschijnlijk marginaal is;
Is daarmee dus ook onwaar. Het CO2 effect van het windpark is substantieel: tientallen tonnen per jaar (afhankelijk van de grootte van het windpark); bij een windpark van 20 MW betreft het ongeveer 30.000 ton CO2 per jaar.
– De bijdrage van het kolossale park aan de totale Utrechtse energiebehoefte (bedrijven en woningen) minder dan een half procent is;
De bijdrage van het windpark aan de totale Utrechtse energiebehoefte is substantieel: het zal 10% van alle huishoudens in Utrecht van goedkope groene stroom kunnen voorzien; Daarnaast is er dus nog veel meer nodig om te voorzien in de doelstellingen van de gemeente. Er zijn dus geen alternatieven voor windenergie in Utrecht; er moet daarnaast nog veel meer gebeuren om de gemeentelijke en landelijke doelen te halen! Ons initiatief is een kans om te versnellen, niet om vóór een goede afweging al op onderbuikgevoel stop te zetten.
– Er zeer veel kosten en (ambtelijke) inzet gemoeid zijn bij het uitwerken van de plannen voor een windpark;
Hoge kosten worden misschien ook wel veroorzaakt doordat de gemeente een zorgvuldige afweging wil kunnen maken en de omwonenden goed wil kunnen betrekken. Dat kost dan ook tijd en geld. Echter, de kosten en (ambtelijke) inzet die gemoeid zijn bij het uitwerken van de plannen voor een windpark zullen betaald worden vanuit het project. Via leges, OZB en pacht zal de gemeente zelfs geld verdienen aan het windpark;
– Er geen draagvlak voor een dergelijke ontwikkeling te verwachten is in de omliggende buurten Op Buuren, Oud-Zuilen, Zuilen, Lage Weide, Elinkwijk, Zuilen-Noord, Maarssen, Tweede-Daalsebuurt, Oog in Al, Maarssenbroek, Leidsche Rijn en Vleuten.
Recent onderzoek van de NMU heeft laten zien dat er in Provincie Utrecht juist veel draagvlak is voor windenergie. En dat Lage Weide daar als geschikte locatie werd gezien door mensen. Gemeente Utrecht heeft recent een stadspanel gehouden waaruit zou kunnen blijken hoe het in Utrecht zelf en de omliggende buurten gesteld is. Dat is een heel wat zuiverder meetpunt voor draagvlak dan mensen die zich aanmelden bij een website en met eenzijdige verhalen over windenergie overgoten worden.
– Een windmolenpark van 8-14 zeer grote windmolens (140-150 m hoog) op Lage Weide ruimtelijk een enorme impact heeft op de sky-line van Utrecht;
Inderdaad zal het windpark beeldbepalend worden aan de westkant van Utrecht.
– De zeer dichtbebouwde stedelijke omgeving in de onmiddellijke nabijheid voor een dergelijk grootschalig energie-park onlogisch en ongewenst is;
Allereerst wist ook de VVD toch wel dat er veel mensen rondom Lage Weide woonden toen ze pleitten voor het uitwerken van de plannen op Lage Weide? Er zijn legio voorbeelden zijn van geslaagde en geaccepteerde windparken in Nederland dicht in de buurt van woonwijken (Scheveningen, Kerkrade, Oosterhout, Den Bosch, Heerhugowaard en Burgervlotbrug zijn voorbeelden waar grote turbines op 300-400 meter van woonwijken staan zonder dat dit overlast oplevert.
– Er andere manieren zijn om duurzame energie op te wekken;
Natuurlijk zijn er andere manieren om duurzame energie op te wekken maar met windenergie op Lage Weide kan op efficiënte, betaalbare en verantwoorde manier lokaal een enorme stap worden gezet in de verduurzaming van de maatschappij; een 20 MW windpark vervangen door zonnepanelen kost bijvoorbeeld 150 miljoen ipv 30 miljoen. Zonnepanelen zijn mooi maar de grootschalige toepassing van zonnepanelen is nu nog toekomstmuziek. Daarbij kost het voorzien van 1 huis van groene stroom door zonnepanelen al gauw 10.000 euro of meer. Het moge duidelijk zijn dat dat niet voor iedereen een betaalbare optie is.
– Utrechters die dat zouden willen nu al groene stroom of een windabonnement kunnen afnemen bij een ander park;
Groene stroom moet ook ergens opgewekt worden. De VVD loopt weg voor de verantwoordelijkheid en hoopt dat een andere gemeente de kolen uit het vuur haalt waarna Utrechters dan maar moeten hopen of ze mee mogen profiteren. Bij het Utrechts windpark krijgen Utrechtse omwonenden voorrang om er van te profiteren.
– Er elders véél betere plekken te vinden zijn voor windmolens (Utrecht is op de windkaart van Nederland de plek met de minste wind);
Die andere plaatsen hebben al honderden megawatten aan windenergie neergezet en zo hun steentje bijgedragen. Windenergie kan in Utrecht ook financieel uit, ondanks een minder gunstig windklimaat dan in Den Helder. Ook in Duitsland en Limburg, die gemiddeld nog minder wind kennen, staan honderden turbines rendabel te draaien.
Tot slot:
Indien de gemeente nu – na eerst zelf marktpartijen te hebben uitgenodigd om met voorstellen voor een windpark op Lage Weide te komen – haar koers ineens 180 graden verlegt, riskeert zij een schadeclaim voor de gemaakte kosten van deze partijen. Terwijl netjes de gekozen MER-procedure volgen tot een breed gedragen besluit zal leiden, hoe dat besluit dan ook zal luiden .